Mỹ áp thuế bảo hộ lớn nhất trong nhiều thập kỷ

Ảnh: PetroTimes

Tối 31/7, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp chính thức hóa khung thuế quan mới, được đánh giá là chính sách thương mại bảo hộ mạnh mẽ nhất của Mỹ trong nhiều thập kỷ. Các mức thuế mới này nhắm đến hàng chục đối tác thương mại chủ chốt của Mỹ, đồng thời củng cố những thỏa thuận vừa đạt được với một số quốc gia khác.

Gọi thâm hụt thương mại hàng hóa 1.000 tỷ USD của Mỹ là "mối đe dọa nghiêm trọng" đối với an ninh quốc gia và thịnh vượng kinh tế, sắc lệnh hành pháp này sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với nhiều mặt hàng - từ linh kiện bán dẫn đến hàng tiêu dùng - trong khi vẫn dành ưu đãi chiến lược về thuế cho những quốc gia đã đạt được thỏa thuận vào phút chót với Washington.

"Một hệ thống thương mại mới đang hình thành", một quan chức cấp cao trong chính quyền tuyên bố. "Chúng ta đang chuyển từ mô hình tối ưu hóa hiệu suất bằng mọi giá sang mô hình lấy nguyên tắc có đi có lại làm trung tâm, bảo vệ lợi ích trong nước đồng thời mở cửa thị trường nước ngoài".

Chính sách thuế mới chia các đối tác thương mại của Mỹ thành ba nhóm chính:

Nhóm đạt thỏa thuận (Deal-Makers): Các bên như EU và Nhật Bản đã kịp thời đàm phán thành công, giúp giảm mức thuế từ 20% xuống 15% đối với EU, và từ 24% xuống 15% với Nhật Bản.

Nhóm không đạt thỏa thuận (Defaulters): Các quốc gia không kịp đạt thỏa thuận trước hạn chót 1/8 - đáng chú ý là Canada, Ấn Độ và Thụy Sĩ - sẽ phải chịu mức thuế cao. Thụy Sĩ tăng từ 31% lên 39%, Canada lên 35%, và Ấn Độ chịu mức thuế 25%.

Nhóm giữ mức cơ bản (Baseline Countries): Một số nước như Brazil, Anh và Úc giữ nguyên mức thuế 10% nhờ các thỏa thuận trước đó hoặc thặng dư thương mại nhỏ với Mỹ.

Việc áp dụng thuế bắt đầu từ ngày 8/8, ngoại trừ Canada, nơi mức thuế 35% có hiệu lực ngay lập tức - Washington cho rằng đây là biện pháp trả đũa việc Canada không hành động trong vấn đề ma túy xuyên biên giới và bất đồng gần đây trong chính sách đối ngoại.

Ảnh: Internet

Canada trước cú sốc thuế quan nặng nề

Việc Canada bị áp mức thuế cao ngay lập tức được cho là đặc biệt gay gắt. Thủ tướng Mark Carney không đạt được thỏa thuận - một phần do bất đồng chính trị liên quan đến việc ông công nhận nhà nước Palestine - đã gây ra làn sóng chỉ trích trong nước. Thủ hiến bang Ontario, ông Doug Ford, kêu gọi áp thuế đáp trả 50% với thép và nhôm nhập khẩu từ Mỹ, cho rằng "bây giờ không phải lúc để nhượng bộ".

Đài Loan, Thái Lan, Campuchia và các phản ứng khác

Mức thuế của Đài Loan giảm từ 32% xuống 20%, nhưng vẫn bị xem là nghiêm trọng với nước xuất khẩu chip hàng đầu thế giới này. Lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức gọi mức thuế 20% là "tạm thời" và cho rằng việc đàm phán bị gián đoạn là do các trục trặc thủ tục. Thặng dư thương mại ngày càng tăng của Đài Loan với Mỹ, chủ yếu nhờ xuất khẩu bán dẫn, đã khiến nước này trở thành mục tiêu.

Thái Lan và Campuchia hoan nghênh mức thuế mới 19% - giảm đáng kể so với mức đề xuất 36% và 49% hồi tháng 4. Quyết định này đến sau một thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước sau các vụ đụng độ đẫm máu tại biên giới.

Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Pichai Chunhavajira đánh giá đây là "tín hiệu tăng niềm tin" cho nhà đầu tư và hỗ trợ tăng trưởng. Thủ tướng Campuchia Hun Manet gọi đây là "tin tốt cho người dân Khmer và nền kinh tế Campuchia".

Úc và New Zealand phản ứng trái chiều

Úc xem mức thuế 10% là một thắng lợi của "ngoại giao kiên định", nhưng Bộ trưởng Thương mại Don Farrell vẫn bày tỏ mong muốn tiếp tục đàm phán để giảm thêm, đặc biệt với các mặt hàng như thịt bò, lúa mì và rượu vang. Ông đã mời Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đến Canberra để tiếp tục đối thoại.

Ngược lại, New Zealand tỏ ra không hài lòng khi mức thuế áp cho nước này bị nâng từ dự kiến 10% lên 15%. Bộ trưởng Thương mại Todd McClay cảnh báo điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu và kêu gọi tổ chức các cuộc đàm phán ngay lập tức.

Phản ứng từ thị trường tài chính

Thị trường chứng khoán châu Á sáng nay phản ứng thận trọng, cho thấy sự lo ngại vừa phải chứ không hoảng loạn. Chỉ số Taiex của Đài Loan giảm 1,4%, Kospi của Hàn Quốc giảm mạnh 3,3% - một phần do ảnh hưởng từ dự luật thuế nội địa mới. Nikkei của Nhật Bản giảm 0,6%.

Phố Wall gần như không bị ảnh hưởng. Hợp đồng tương lai của S&P 500 và Nasdaq chỉ giảm nhẹ lần lượt 0,2% và 0,3%, cho thấy giới đầu tư phần lớn đã phản ánh chính sách này vào giá từ trước sau khi các thư cảnh báo của Trump được gửi đi hồi đầu tháng 7.

Tương tự, giá dầu gần như đi ngang trong phiên giao dịch sớm tại châu Á, với WTI ở mức 69,20 USD/thùng và Brent ở mức 71,61 USD/thùng.

Bình An