Tác phẩm Ký sự “Đi tìm ‘sự tích’ về khẩu hiệu Cho mùa bội thu”

Đối với PVFCCo, khẩu hiệu (slogan) “Cho mùa bội thu” là một tài sản quý, được xây dựng và vun đắp trong nhiều năm qua. Đến nay, khẩu hiệu này đã vượt ra ngoài khuôn khổ một slogan của sản phẩm đối với khách hàng, mà đã trở thành thông điệp chung, mong muốn chung của PVFCCo cho toàn thể khách hàng, đối tác, cổ đông, xã hội và cộng đồng. Bài viết này ngược dòng thời gian để đi tìm “sự tích” về khẩu hiệu “Cho mùa bội thu”.

Đi tìm “sự tích” về khẩu hiệu “Cho mùa bội thu”

Vào đầu quý II/2004, sau khi đặt tên và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho sản phẩm “Đạm Phú Mỹ” và trước khi đưa sản phẩm Đạm Phú Mỹ ra thị trường, lãnh đạo PVFCCo khi đó đặt ra yêu cầu về việc tìm ra câu khẩu hiệu cho sản phẩm Đạm Phú Mỹ của Nhà máy. Đây cũng là bước tiếp theo trong Đề án chuẩn bị thị trường, tiêu thụ sản phẩm mà Tổng công ty Dầu khí Việt Nam và Ban Quản lý Dự án Nhà máy Đạm Phú Mỹ đã hoạch định và triển khai ngay từ những ngày đầu xây dựng Nhà máy với mục tiêu dài hạn là tiêu thụ hiệu quả các sản phẩm của Nhà máy, xây dựng thành công thương hiệu phân đạm lớn của Việt Nam.

Nhiều anh chị em trong Ban Quản lý Dự án, PVFCCo, đặc biệt là nhóm chuẩn bị thị trường của Phòng Thương mại đã tích cực đóng góp, mỗi người đề xuất một vài ý, tổng hợp thành một danh sách. Danh sách đó được rút gọn dần dần với tiêu chí chung là: khẩu hiệu này không nói về nhà sản xuất mà hướng về người sử dụng cuối cùng, đó chính là bà con nông dân cần cù, vất vả một nắng hai sương trồng cây lúa, làm ra hạt gạo Việt Nam; khẩu hiệu này nói với bà con về ích lợi nếu bón “Đạm Phú Mỹ” sẽ có năng suất cao hơn các loại phân đạm khác, sẽ cho những “mùa bội thu”. Và đương nhiên, khi nói với bà con nông dân, cần dùng từ mộc mạc, dễ hiểu và tự nhiên. Giai đoạn trăn trở cuối cùng, mất khoảng 2-3 ngày, rồi “Cho mùa bội thu” được xuất hiện như một lẽ, một lựa chọn tự nhiên và giản dị trong nhiều cụm từ khác cùng nội dung vì còn tính tới yếu tố nhịp điệu ngôn ngữ phù hợp, nói thuận miệng khi nói cả cụm từ: “Đạm Phú Mỹ - cho mùa bội thu”. Quả thật, “Cho mùa bội thu” là một câu khẩu hiệu “đúng chuẩn” với 4 từ, ngắn gọn, hết sức gần gũi và dễ nhớ, nó gắn liền với mơ ước bao đời của người nông dân về những vụ mùa bội thu, lời khẳng định về chất lượng sản phẩm và hiệu quả mang lại từ việc sử dụng Đạm Phú Mỹ cũng như bao trùm về mục tiêu, sứ mệnh phục vụ sản xuất nông nghiệp, phụng sự người nông dân cùng tâm huyết phát triển đất nước của PVFCCo.

Pano tại Đăk Lăk

Kể từ đó, khẩu hiệu “Cho mùa bội thu” được lan tỏa, dần ăn sâu vào tâm trí nhiều người, nhất là những người liên quan đến nghề nông. Khắp các ruộng đồng trên cả nước, khắp các cửa hàng vật tư nông nghiệp và cả trên những bản tin truyền hình, báo chí đều xuất hiện hình ảnh Đạm Phú Mỹ, rồi sau này là NPK Phú Mỹ, Kali Phú Mỹ, Phân bón Phú Mỹ... với câu khẩu hiệu này.

“Cho mùa bội thu” còn ghi được dấu ấn hết sức đặc biệt khác, đó là khẩu hiệu sản phẩm đầu tiên mang tính mô tả được bảo hộ độc quyền bởi Luật Sở hữu trí tuệ. Sau hơn 10 năm có mặt trên thị trường, sau khi đánh giá về sự nổi tiếng mà “Đạm Phú Mỹ - cho mùa bội thu” đã đạt được, bên cạnh việc đăng ký bảo hộ các nhãn hiệu hàng hóa và các cụm nhãn hiệu - khẩu hiệu, PVFCCo đã nộp đơn đăng ký bảo hộ độc quyền cho khẩu hiệu “Cho mùa bội thu”. Sau quá trình hoàn thiện các thủ tục pháp lý, ngày 13/7/2016, Cục Sở hữu trí tuệ đã ra Quyết định số 42293/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký số 265620 cho nhãn hiệu “Đạm Phú Mỹ, Cho mùa bội thu”. Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu không đề cập đến việc không bảo hộ riêng cụm từ “Cho mùa bội thu” như tất cả các nhãn hiệu PVFCCo đã được bảo hộ trước đây, cho thấy trong trường hợp này, Cục Sở hữu trí tuệ đã chấp nhận việc bảo hộ độc quyền cho khẩu hiệu “Cho mùa bội thu”. Đây được xem là sự kiện quan trọng về mặt pháp lý bởi lần đầu tiên tại Việt Nam, một doanh nghiệp được bảo hộ độc quyền cho khẩu hiệu mang tính mô tả kể từ ngày Luật Sở hữu trí tuệ có hiệu lực thi hành.

Phiên bản tiếng Anh “For bountiful harvests”

Không chỉ tại Việt Nam hay bằng tiếng Việt, phiên bản tiếng Anh “For bountiful harvests” cũng được lan tỏa rộng khắp đến các khách hàng, đối tác, nhà đầu tư nước ngoài. Vậy phiên bản tiếng Anh “For bountiful harvests” của khẩu hiệu “Cho mùa bội thu” được ra đời như thế nào?

Khoảng từ năm 2010, PVFCCo bắt đầu hướng ra thị trường nước ngoài, mở Văn phòng đại diện tại Campuchia, Myanmar. Cổ phiếu DPM cũng có rất nhiều cổ đông là các tổ chức, cá nhân nước ngoài. Hoạt động truyền thông theo đó cũng vượt ra khỏi biên giới Việt Nam và như một điều tất yếu, khẩu hiệu “Cho mùa bội thu” cần chuyển ngữ sang tiếng Anh và các tiếng địa phương khác.

Hoạt động xuất khẩu Ure Phú Mỹ

Việc dịch slogan “Cho mùa bội thu” sang tiếng Anh không quá khó, trong PVFCCo có nhiều anh chị em thành thạo tiếng Anh, nhiều người từng học tại các nước nói tiếng Anh. Vấn đề chỉ là chọn cách dịch sao cho chuẩn nhất và hay nhất. “Chuẩn nhất” là phải sử dụng đúng cách diễn đạt của các nước nói tiếng Anh. “Hay nhất” là dịch làm sao để câu từ có âm điệu đẹp, dễ nghe nhất.

Trong tiếng Anh có vài từ cùng có nghĩa là “vụ mùa, thu hoạch”: crop, yield, harvest, gather... “Bội thu” cũng có vài từ: rich, bumper, abundant, bountiful... Từ những từ này có thể tạo ra cả chục tổ hợp mang nghĩa “vụ mùa bội thu”: bumper crop, abundant yield, bountiful harvest... Nên chọn phương án nào?

Hết sức cẩn trọng, bộ phận Truyền thông đã nhờ một nhà báo nổi tiếng giỏi tiếng Anh, tiếng Mỹ, thường viết các bài phân tích cách dùng chuẩn xác tiếng Anh, tiếng Mỹ, tư vấn giúp, đồng thời cũng nhờ google kiểm tra xem các tổ hợp nào có số kết quả tìm kiếm cao nhất, tức là được dùng phổ biến nhất. Cuối cùng short list còn lại 2: “bumper crop” và “bountiful harvest”.

Từ 2 ứng viên này, sau một thời gian cân nhắc ngữ nghĩa, âm điệu..., cuối cùng anh em chọn phương án “For bountiful harvests”. “Harvest” nghĩa rộng hơn “crop”, không chỉ là vụ mùa trong nông nghiệp, mà là sự thu hoạch nói chung. Về âm điệu, “Harvest” khi đọc lên không bị cụt như “crop”. Còn “Bountiful” thì phát âm có phần giống như “beautiful - đẹp”. Kết hợp lại, “For bountiful harvests” đọc lên nghe rất... Anh, khá êm tai, dễ nghe, và chuyển tải chính xác ý nghĩa của slogan “Cho mùa bội thu”. Vì thế, rất nhanh chóng, phiên bản tiếng Anh “For bountiful harvests” được lãnh đạo PVFCCo phê duyệt và bắt đầu sứ mệnh của mình trong hành trình chuyên chở “Cho mùa bội thu” đối với toàn thế giới.

Năm 2024, PVFCCo cho ra đời thêm thương hiệu mới Phú Mỹ cùng khẩu hiệu “Sẻ chia thịnh vượng”, nhưng vẫn giữ lại “Cho mùa bội thu” để tiếp tục chuyển tải sứ mệnh không gì thay thế được đối với phân bón Phú Mỹ.

Nguyễn Lê Đức Trọng

Mã tác phẩm: 14-KS-NLDT-0001