Thế giới chạy đua giải bài toán thiếu hụt dầu diesel

09:00 | 10/08/2025

Thị trường dầu đang tìm mọi cách để giảm tình trạng thiếu hụt dầu diesel trên toàn cầu, nhưng thời gian để bổ sung kho dự trữ loại nhiên liệu “xương sống” của nền kinh tế đang cạn dần, trước khi mùa bão và đợt bảo trì nhà máy lọc dầu khiến sản lượng giảm.

Dầu diesel ảnh hưởng sâu rộng tới kinh tế toàn cầu. (Ảnh: OP)

Từ Bờ Vịnh Mỹ, Rotterdam đến Singapore, lượng dầu trong kho mới chỉ bắt đầu nhích lên sau khi rơi xuống mức cực thấp. Giới giao dịch dự báo cuộc đua lấp đầy kho sẽ rất căng thẳng. Ký ức về cú tăng giá mạnh do xung đột Israel - Iran vẫn còn mới, và phần lớn nhận định giá khó hạ sâu, trùng khớp với cảnh báo của Goldman Sachs và TotalEnergies.

Dầu diesel ảnh hưởng sâu rộng tới kinh tế toàn cầu. Giá cao có thể đẩy lạm phát tăng, làm giảm niềm tin tiêu dùng và doanh nghiệp. Tại Mỹ, mùa thu hoạch sắp tới sẽ cần lượng lớn dầu diesel để vận hành máy móc, trong khi giá bán lẻ đã ở mức cao nhất gần một năm. Ảnh hưởng còn cộng hưởng với cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, vốn đang làm chi phí tăng thêm.

Bên cạnh đó, động thái của ông Trump trừng phạt Ấn Độ, vì chế biến dầu thô Nga thành dầu diesel để bán ra thế giới khiến châu Âu gặp rủi ro lớn hơn. Khu vực này vốn đã phụ thuộc nhiều vào nguồn cung xa, sau khi cấm nhập khẩu trực tiếp từ Nga.

“Chúng tôi lạc quan về triển vọng cuối năm”, ông Rami Ramadan, đồng trưởng bộ phận sản phẩm chưng cất trung bình toàn cầu tại BB Energy, cho biết. “Nhưng chắc chắn sẽ có cú sốc, vì châu Âu đã bị cắt khỏi nguồn cung gần nhất”, ông nói.

Tại Mỹ, dự trữ dầu diesel và các sản phẩm cùng nhóm - dùng cho đầu máy xe lửa, xe tải, phát điện và sưởi ấm - đã giảm xuống mức thấp nhất mùa hè trong thế kỷ này. Thông thường, tồn kho sẽ tăng vào mùa hè, nhưng nhiều yếu tố kéo dài nhiều năm qua đã khiến tình hình xấu hơn.

Hàng loạt nhà máy ở Mỹ và châu Âu đóng cửa sau cú sụp đổ giá dầu, vì đại dịch Covid-19 đã siết nguồn cung ở các trung tâm lớn. Dù lợi nhuận cao thúc đẩy các nhà máy như Phillips 66 và Valero Energy tăng tối đa sản lượng dầu diesel, tồn kho Mỹ mới chỉ nhích lên khỏi mức đáy mùa hè năm 2022 - thời điểm ngay sau khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine. Tại châu Âu, nhiều đơn hàng đang chờ tàu từ Trung Đông và châu Á; riêng khu vực tây bắc châu Âu, dự trữ quý IV dự kiến thấp hơn cùng kỳ năm ngoái khoảng 3 triệu thùng.

Giá dầu sau khi vọt lên mức tương đương 110 USD/thùng vì Israel không kích Iran đã giảm về gần 90 USD. Sức mạnh của dầu diesel trong mùa hè đã góp phần đẩy giá dầu thô lên, ngay cả khi OPEC+ khôi phục sản lượng nhanh hơn dự kiến.

Trước xung đột ở Ukraine, dầu diesel ở châu Âu hiếm khi cao hơn dầu Brent quá 15 USD/thùng. Kể từ đó, mức chênh này hiếm khi xuống dưới mốc đó. Hiện tại, chênh lệch giá đang trên 20 USD/thùng ở châu Âu và khoảng 30 USD/thùng ở Mỹ.

Goldman Sachs dự báo mức chênh lệch giá dầu diesel sẽ giữ quanh mức hiện tại đến năm 2026, do “thiếu hụt mang tính cấu trúc về công suất lọc dầu” tiếp diễn. TotalEnergies cũng cho rằng giá dầu diesel cao sẽ trở thành “đặc điểm cố hữu” của thị trường dầu toàn cầu.

“Bước vào mùa bão, nếu nguồn cung bị gián đoạn, tôi nghĩ thị trường sẽ phản ứng mạnh khi tồn kho đang thấp như hiện nay”, ông Gary Simmons, Phó Chủ tịch điều hành kiêm Giám đốc vận hành của Valero, nhận định trong cuộc họp công bố kết quả kinh doanh. “Chúng tôi dự báo chênh lệch giá dầu diesel sẽ tiếp tục cao”, ông nói thêm.

Dầu diesel thuộc nhóm sản phẩm chưng cất trung bình, gồm nhiên liệu máy bay và dầu sưởi. Nhu cầu lớn từ ngành hàng không đang khiến cung - cầu thêm căng thẳng, và một mùa đông lạnh có thể làm tình hình nghiêm trọng hơn.

Ông Rick Hessling, Giám đốc thương mại của Marathon Petroleum, cho biết: “Trong 3-4 tháng tới, chúng tôi khá lạc quan rằng chênh lệch giá dầu diesel sẽ duy trì như hiện nay”, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu từ vận tải đường bộ và nông nghiệp đang “rất ổn định”.

Các quỹ đầu tư gần đây mạnh tay đặt cược giá dầu thô và diesel tăng, khi ông Trump đe dọa áp thêm thuế lên người mua dầu thô Nga. Theo dữ liệu của Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ, tính đến đầu tháng 8, vị thế mua ròng đối với hợp đồng dầu diesel Mỹ đã lên mức cao nhất gần 4 năm qua. Tuy nhiên, các khoản cược này chưa sinh lợi, khi giá dầu thô và diesel tương lai giảm trong tuần qua, sau khi OPEC+ thông báo sẽ tăng nguồn cung, còn thị trường chờ xem bước đi tiếp theo của ông Trump với Nga.

Không phải ai cũng lạc quan, vì vài tuần gần đây đã xuất hiện tín hiệu hạ nhiệt. Tồn kho đang phục hồi, và số chuyến hàng dầu diesel và nhiên liệu máy bay từ châu Á, Trung Đông sang châu Âu trong tháng 7 đã cao nhất trong 11 tháng qua, theo dữ liệu của Kpler. Một tàu chở 2 triệu thùng dầu diesel đang trên đường tới châu Âu và một tàu khác đã được đặt, góp phần bổ sung nguồn cung.

Ông Brian Mandell, Phó Chủ tịch điều hành phụ trách tiếp thị và thương mại của Phillips 66, cho biết: “Chúng tôi theo dõi sát Trung Đông và Ấn Độ - nơi có nguồn dư thừa sản phẩm chưng cất, có thể nhập khẩu vào châu Âu”.

Ông Mandell nhận định giá sẽ hạ nhiệt khi OPEC và các đối tác bổ sung thêm dầu thô nặng - loại phù hợp để chế biến dầu diesel - ra thị trường. Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian từ lúc đặt mục tiêu đến khai thác, chế biến, vận chuyển và phân phối tới người mua.

“Chúng tôi cho rằng biên lợi nhuận từ các sản phẩm chưng cất sẽ ở mức cao đến hết năm, và chỉ giảm phần nào khi các lô dầu thô nặng bổ sung quay lại thị trường”, ông nói.