Làm thế nào Nigeria tăng 70% doanh thu dầu khí chỉ sau một năm?

Công nhân khoan dầu ở Nigeria. Ảnh AFP

Chính phủ Nigeria đặt mục tiêu tăng thu ngoài dầu khí để cân đối ngân sách, nhưng doanh thu từ dầu khí vẫn tăng mạnh, khiến tỷ trọng ngành này trong tổng thu ngân sách tiếp tục cao. Ngân hàng Trung ương Nigeria khuyến nghị cần đẩy mạnh phát triển nguồn thu phi dầu khí để đảm bảo sự bền vững tài khóa.

Theo Báo cáo Kinh tế tháng 2/2025 của Ngân hàng Trung ương Nigeria (CBN), tổng thu từ dầu khí đạt 813,22 tỷ naira, tăng tới 70,49% so với cùng kỳ năm ngoái (477 tỷ naira).

Điều đáng chú ý là mức tăng mạnh mẽ này diễn ra trong bối cảnh sản lượng dầu thô trung bình giảm 4,55%, chỉ còn 1,47 triệu thùng/ngày. Nguyên nhân chủ yếu là do sự cố tại tuyến ống Trans-Niger và sản lượng sụt giảm tại một số mỏ lớn.

Nguồn thu lớn đến từ phí và thuế, không phải xuất khẩu

Theo báo cáo, chỉ 6,3% tổng doanh thu – tương đương 51,33 tỷ naira – đến từ xuất khẩu dầu khí, giảm mạnh 54,37% so với tháng 2/2024. Dù vậy, con số này vẫn cao hơn 23,75% so với tháng trước.

Trong khi đó, thị trường dầu mỏ toàn cầu đang chịu áp lực giảm giá, do kỳ vọng về lệnh ngừng bắn Nga - Ukraine và sản lượng tăng từ các nhà máy lọc dầu. Giá dầu Bonny Light – loại dầu chủ lực của Nigeria – đã giảm 4,56%, từ 80,76 USD/thùng trong tháng 1 xuống còn 77,08 USD/thùng trong tháng 2.

Phí khai thác và thuế lợi nhuận là trụ cột ngân sách

Nguồn thu chính đến từ phí khai thác, đạt 519,57 tỷ naira, chiếm gần 64% tổng doanh thu toàn ngành. Đây là mức tăng mạnh hơn 101% so với cùng kỳ năm ngoái, và tăng 53,7% so với tháng 1/2025.

Thuế lợi nhuận dầu khí (PPT) đóng góp 67,49 tỷ naira, tương đương 8,3% tổng thu, dù giảm so với tháng trước và cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài ra, các khoản thu khác từ ngành dầu khí trong tháng 2 cũng ghi nhận tăng vọt lên 174,83 tỷ naira, cao hơn gấp 8 lần so với con số chỉ 20,1 tỷ naira một năm trước.

Đáng lưu ý, Nigeria không thu được đồng nào từ tiêu thụ dầu khí nội địa trong tháng 2/2025, theo nguồn tin từ kênh Channels News.

Báo cáo của Ngân hàng Trung ương Nigeria cho thấy một bức tranh chi tiết về tình hình tài khóa trong ngành dầu khí – từ sản lượng, doanh thu theo từng danh mục cho đến mức đóng góp thực tế vào ngân sách quốc gia.

Dầu khí đóng góp 30% vào ngân sách liên bang Nigeria

Trong tháng 2/2025, ngành dầu khí mang về cho Chính phủ liên bang Nigeria 813,22 tỷ naira, chiếm khoảng 30% tổng doanh thu.

Theo Báo cáo Kinh tế tháng 2/2025 của Ngân hàng Trung ương Nigeria (CBN), tổng thu ngân sách trong tháng đạt 2.732 nghìn tỷ naira. Trong đó, nguồn thu ngoài dầu khí đạt 1.900 nghìn tỷ naira, tương đương 70% tổng thu.

So với tháng 10/2024, doanh thu từ dầu khí khi đó chỉ đạt 520 tỷ naira, chiếm 21,5%, trong khi nguồn thu ngoài dầu vẫn giữ ở mức 1.900 nghìn tỷ naira (78,5%).

Ngân hàng Thế giới khuyến nghị Nigeria mở rộng nguồn thu ngoài dầu mỏ

Trong bối cảnh này, Ngân hàng Thế giới đã kêu gọi Chính phủ Nigeria đẩy mạnh các nguồn thu không liên quan đến dầu khí, nhằm giảm phụ thuộc vào ngành công nghiệp này.

Theo trang Legit.ng, một trong những giải pháp được đề xuất là tăng thuế và phí đối với các mặt hàng gây hại cho sức khỏe con người như rượu và thuốc lá — những sản phẩm thường được gọi là “sin products”.

Khuyến nghị này cũng là một trong những điều kiện để Nigeria tiếp cận khoản vay 750 triệu USD đã được Ngân hàng Thế giới phê duyệt.

Nigeria hút khách châu Á và châu Âu bằng phương thức hiếm lạ

Shell tăng cường hiện diện tại Nigeria

Nigeria tung chính sách ưu đãi thuế mới cho ngành dầu khí