Tạo hành lang pháp lý, cơ chế ưu đãi thúc đẩy ngành công nghiệp công nghệ số

Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, phiên thảo luận ghi nhận nhiều ý kiến sâu sắc, tâm huyết từ các đại biểu Quốc hội về các vấn đề mang tính nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp công nghệ số, đặc biệt là quản lý trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số.

Lấy con người làm trung tâm trong phát triển công nghệ

Tại phiên thảo luận, các đại biểu thống nhất cao về sự cần thiết ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số, đồng thời đánh giá tích cực nỗ lực của cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra trong việc tiếp thu, hoàn thiện dự thảo. Dự thảo luật được cho là đã cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn, góp phần xây dựng hành lang pháp lý cho một ngành công nghiệp mới nổi nhưng đầy tiềm năng - công nghiệp công nghệ số.

Một điểm nổi bật được nhiều đại biểu quan tâm là các quy định liên quan đến trí tuệ nhân tạo. Dự thảo luật đã bổ sung quy định về quản lý rủi ro AI, phân loại hệ thống theo mức độ rủi ro, giao Chính phủ quy định chi tiết, đồng thời lồng ghép Chiến lược nghiên cứu và phát triển AI quốc gia, hướng đến mục tiêu đổi mới sáng tạo với con người là trung tâm.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn An Giang)

Tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn An Giang) khẳng định, dự thảo luật đã kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 57-NQ/TW, trong đó có nhiều cơ chế ưu đãi thiết thực cho lĩnh vực công nghệ số như: Ưu đãi đặc biệt cho các dự án quan trọng; khuyến khích nghiên cứu và phát triển; ưu đãi thuê, mua sắm sản phẩm công nghệ số nhằm chuyển đổi từ gia công, lắp ráp sang sáng tạo và sản xuất tại Việt Nam. Bà cũng đề xuất cần bổ sung các chính sách ưu đãi vượt trội đối với các cơ sở giáo dục, đào tạo trong lĩnh vực công nghệ số, đồng thời tăng cường hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo và xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, ươm tạo công nghệ số.

Đại biểu Lưu Bá Mạc (Đoàn Lạng Sơn) cho rằng, để ngành công nghệ số phát triển bền vững, cần có thêm chính sách thúc đẩy liên kết giữa công nghiệp bán dẫn và công nghiệp điện tử - những ngành nền tảng cốt lõi của các sản phẩm công nghệ hiện nay. Việc thiết lập cơ chế phối hợp sản xuất, chuyển giao giữa hai ngành này sẽ tạo nên hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng cao năng lực nội địa hóa.

Bên cạnh đó, đại biểu Mạc nhấn mạnh yêu cầu tăng cường kiểm soát rủi ro trong triển khai AI. Theo ông, các hệ thống AI có mức độ rủi ro cao hoặc tác động diện rộng trước khi được áp dụng chính thức cần phải trải qua đánh giá, thẩm định từ các tổ chức kiểm định độc lập do Nhà nước chỉ định. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu lực quản lý, đồng thời tạo sự yên tâm cho doanh nghiệp và người dân trong việc ứng dụng AI vào sản xuất và đời sống.

Tăng cường chính sách ưu đãi, hỗ trợ khởi nghiệp

Vấn đề hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp số cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) nhận định, để Việt Nam không “đi trễ” trong cuộc đua công nghệ, cần có chính sách ưu đãi mạnh mẽ hơn nữa dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong nước, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp công nghệ đầu tư ra nước ngoài. Ông đề xuất dự thảo luật cần đẩy mạnh các chính sách ưu đãi về thuế một cách cụ thể, rõ ràng và mang tính vượt trội, nhất là trong lĩnh vực công nghệ cao và công nghiệp bán dẫn - lĩnh vực then chốt để làm chủ công nghệ lõi.

Đại biểu Đồng Ngọc Ba (Đoàn Bình Định) đề nghị cần làm rõ khái niệm và phân loại tài sản số trong dự thảo luật, chia thành ba nhóm: tài sản ảo, tài sản mã hóa và các loại tài sản số khác. Việc này nhằm đảm bảo quản lý đúng đối tượng, tránh lẫn lộn và có cơ chế pháp lý phù hợp cho từng loại tài sản trong bối cảnh chúng tồn tại và giao dịch chủ yếu trên môi trường số.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng góp ý về việc kiểm soát chất lượng nhân lực công nghệ số, yêu cầu có tiêu chí đầu tư rõ ràng với các khu công nghệ số tập trung để tránh đầu tư dàn trải, lãng phí. Bà cũng đề nghị bổ sung quy trình và thẩm quyền phê duyệt việc chuyển giao sản phẩm công nghệ số bị hạn chế - nhằm đảm bảo quyền tài sản và tránh rủi ro cho doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận.

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, Luật Công nghiệp công nghệ số được xây dựng với mục tiêu tạo cú hích mạnh mẽ để phát triển ngành công nghiệp này, hướng đến 4 mục tiêu trọng tâm: Xây dựng ngành công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế quan trọng; Hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ số vững mạnh; Phát triển hạ tầng công nghệ số đồng bộ, hiện đại; Hình thành đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ và các cơ quan liên quan sẽ tiếp thu nghiêm túc các ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo luật với chất lượng cao nhất, trình Quốc hội xem xét, thông qua trong kỳ họp này.