Toàn bộ các cơ sở dầu khí của Iran và những nơi nào đã bị Israel tấn công?

Các cơ sờ dầu khí của Iran. Ảnh AFP

Căng thẳng leo thang làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xung đột lan rộng và gây hỗn loạn thị trường năng lượng toàn cầu.

Iran là một trong những quốc gia khai thác dầu khí hàng đầu thế giới, sở hữu trữ lượng khí đốt tự nhiên đã được chứng minh lớn thứ hai và trữ lượng dầu thô lớn thứ ba toàn cầu, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA).

Quy mô ngành công nghiệp dầu mỏ Iran

Với khoảng 157 tỷ thùng dầu thô đã được chứng minh, Iran chiếm khoảng 24% trữ lượng dầu mỏ của khu vực Trung Đông và 12% trữ lượng toàn cầu.

Iran là nhà khai thác dầu lớn thứ chín trên thế giới và lớn thứ tư trong Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), với sản lượng khoảng 3,3 triệu thùng dầu thô mỗi ngày. Quốc gia này xuất khẩu khoảng 2 triệu thùng dầu thô và nhiên liệu tinh chế mỗi ngày.

Năm 2023, doanh thu ròng từ xuất khẩu dầu của Iran ước tính đạt khoảng 53 tỷ USD, tăng mạnh so với 37 tỷ USD vào năm 2021. Mặc dù nền kinh tế Iran được xem là khá đa dạng so với nhiều quốc gia láng giềng, nhưng dầu mỏ vẫn là nguồn thu quan trọng đối với ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, nguồn đầu tư nước ngoài bị hạn chế và sức ép từ các lệnh trừng phạt quốc tế trong nhiều năm đã khiến sản lượng dầu của Iran duy trì ở mức thấp hơn nhiều so với tiềm năng thực sự.

Sau khi Israel bắt đầu các cuộc tấn công vào Iran vào ngày thứ Sáu, lo ngại về nguy cơ xung đột lan rộng ở Trung Đông đã khiến giá dầu tăng gần 7% chỉ trong một ngày. Giá dầu hiện vẫn đang giữ mức cao kể từ sự kiện này.

Các cơ sở dầu mỏ của Iran nằm ở đâu?

Các cơ sở dầu mỏ của Iran được phân bố trên nhiều khu vực, chủ yếu ở phía nam và phía tây đất nước. Chúng bao gồm các mỏ dầu trên đất liền, giàn khoan ngoài khơi, nhà máy lọc dầu, các cảng xuất khẩu và hệ thống ống dẫn.

Gần như toàn bộ lượng dầu thô xuất khẩu của Iran đều đi qua đảo Kharg, cảng xuất khẩu chính của nước này, với công suất xử lý gần 1,5 triệu thùng mỗi ngày.

Hơn 20% lượng dầu vận chuyển bằng đường biển trên toàn thế giới đi qua eo biển Hormuz, một điểm nghẽn hàng hải nằm giữa Iran và Oman.

Các mỏ dầu lớn trên đất liền bao gồm:

• Mỏ Ahvaz – mỏ dầu lớn nhất của Iran và cũng là một trong những mỏ lớn nhất thế giới

• Mỏ Gachsaran – mỏ lớn thứ hai của Iran, chuyên khai thác dầu thô nhẹ

• Mỏ Marun nằm gần thành phố Ahvaz

• Các mỏ Agha Jari, Bibi Hakimeh và Karanj – chủ yếu ở khu vực tỉnh Khuzestan, miền tây nam Iran, một khu vực trọng điểm về khai thác dầu mỏ

Các mỏ dầu ngoài khơi lớn bao gồm:

• Abuzar, Foroozan, Doroud và Salman – thuộc vùng Vịnh, là các mỏ chung được Iran chia sẻ với Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE)

Các nhà máy lọc dầu chính của Iran gồm:

• Nhà máy lọc dầu Abadan – một trong những nhà máy lâu đời và lớn nhất ở Trung Đông

• Nhà máy lọc dầu Tehran – cung cấp nhiên liệu cho thủ đô và các tỉnh lân cận

• Các nhà máy lọc dầu Isfahan, Bandar Abbas, Arak và Tabriz – xử lý nhiều loại dầu thô phục vụ tiêu dùng nội địa và xuất khẩu

Ngành công nghiệp khí đốt của Iran lớn đến mức nào?

Iran sở hữu trữ lượng khí đốt tự nhiên đã được chứng minh lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Nga. Tổng trữ lượng ước tính đạt 1.200 nghìn tỷ feet khối (tương đương 34 nghìn tỷ mét khối), chiếm khoảng 16% trữ lượng toàn cầu và 45% tổng trữ lượng của OPEC.

Iran là nhà khai thác khí đốt lớn thứ ba thế giới, sau Mỹ và Nga, với sản lượng đạt 9.361 tỷ feet khối (tương đương 265 tỷ mét khối) trong năm 2023, chiếm ít nhất 6% sản lượng toàn cầu.

Tương tự lĩnh vực dầu mỏ, Iran chủ yếu dựa vào các công ty trong nước để phát triển các mỏ khí đốt do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt quốc tế, dẫn đến hạn chế nguồn đầu tư nước ngoài và khả năng tiếp cận công nghệ.

Các cơ sở khí đốt của Iran nằm ở đâu?

Các cơ sở khí đốt của Iran chủ yếu tập trung ở miền nam và dọc theo vùng Vịnh, nơi có nhiều mỏ khí lớn và nhà máy quan trọng.

Mỏ khí đốt lớn nhất của Iran – cũng là mỏ khí lớn nhất thế giới – là mỏ South Pars, được Iran chia sẻ với Qatar, còn có tên gọi khác là North Field.

Các mỏ khí quan trọng khác bao gồm: North Pars, Golshan, Ferdowsi, Kangan và Nar.

Trung tâm xử lý khí đốt của Iran là Khu phức hợp khí đốt South Pars, tọa lạc tại tỉnh Bushehr.

Israel đã tấn công những cơ sở nào?

Israel đã tấn công nhiều cơ sở năng lượng, bao gồm mỏ khí South Pars, nhà máy khí Fajr Jam, kho dầu Shahran, nhà máy lọc dầu Shahr Rey và các kho nhiên liệu ở Tehran.

Khả năng Mỹ can dự vào xung đột tại Trung Đông tăng lên rõ rệt

Trung Quốc bị ảnh hưởng gì từ cuộc xung đột Israel-Iran?

Hai tàu chở dầu va chạm, nghi liên quan xung đột Israel - Iran