Vốn tín dụng là "nhiên liệu" cho cỗ xe kinh tế tư nhân bứt tốc từ Nghị quyết 68

Tọa đàm “Phát huy vai trò của các ngân hàng thương mại trong thực hiện Nghị quyết 68” ngày 27/6

Ngân hàng thương mại đảm nhiệm vai trò “bà đỡ” cho kinh tế tư nhân

Tại tọa đàm do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, TS. Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) ví von, nếu không có xăng thì một chiếc xe không thể chạy; nếu giá xăng quá cao, xe khó đi xa. Cũng như vậy, nếu doanh nghiệp thiếu vốn hoặc vốn có giá quá cao, họ sẽ bị kìm hãm động lực phát triển. Chính vì vậy, vai trò của hệ thống ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại (NHTM), trong bảo đảm dòng vốn ổn định, hiệu quả là vô cùng quan trọng.

Theo ông Nguyễn Phi Lân - Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê và ổn định tiền tệ - tài chính (Ngân hàng Nhà nước), đến giữa năm 2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã đạt 16,73 triệu tỷ đồng, tăng hơn 18% so với cùng kỳ. Riêng khu vực tư nhân, có hơn 209.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ phát sinh dư nợ tại các tổ chức tín dụng - một con số cho thấy dòng vốn ngân hàng đã lan tỏa đến mọi ngóc ngách của nền kinh tế.

Trong kỷ nguyên phát triển mới, khi khu vực kinh tế tư nhân được khẳng định là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị ra đời như một dấu mốc chiến lược, tạo cú hích cho tư duy cải cách và thiết kế chính sách đồng bộ, hiệu quả. Để đưa nghị quyết đi vào thực tiễn, nhiều giải pháp đã được triển khai khẩn trương và toàn diện, trong đó vai trò của các ngân hàng thương mại - mắt xích chủ lực cung ứng vốn và dịch vụ tài chính nổi lên như một “bà đỡ” cho sự phát triển mạnh mẽ, bền vững của khu vực tư nhân.

Ông Nguyễn Phi Lân - Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê và ổn định tiền tệ - tài chính: "Dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã đạt 16,73 triệu tỷ đồng, tăng hơn 18% so với cùng kỳ".

Tuy nhiên, không thể đòi hỏi một phía “cho” mà phía “nhận” không thay đổi. Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM khẳng định: “Ngân hàng là ‘bà đỡ’, nhưng doanh nghiệp cũng cần phải xứng đáng để được đỡ”. Nghĩa là, doanh nghiệp tư nhân phải tái cấu trúc, đầu tư bài bản, minh bạch hóa dòng tiền, sử dụng vốn đúng mục đích và nâng cao năng lực quản trị. Thực tế, một bộ phận doanh nghiệp bất động sản đã sử dụng vốn vay sai mục đích, đầu tư dàn trải, gây rủi ro cho chính ngân hàng và thị trường. Chính vì vậy, Nghị quyết 68 đã đặt trọng tâm vào việc xây dựng hệ sinh thái tài chính lành mạnh, thúc đẩy minh bạch hóa và áp dụng chuẩn mực quản trị hiện đại trong doanh nghiệp.

Việc chuyển từ hình thức cho vay có tài sản đảm bảo sang cho vay dựa trên dòng tiền theo TS. Đậu Anh Tuấn (VCCI) phân tích là một bước đi mang tính cải cách lớn. Tuy nhiên, để thực hiện, cần cải cách hành lang pháp lý, tháo gỡ quy định ràng buộc không cần thiết và có cơ chế chia sẻ rủi ro rõ ràng.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP HCM: "Nghị quyết 68 đã đặt trọng tâm vào việc xây dựng hệ sinh thái tài chính lành mạnh".

Một nghịch lý lớn ở Việt Nam hiện nay là thị trường tài chính phát triển chưa cân đối. Trong khi các nước phát triển dựa chủ yếu vào thị trường vốn (chứng khoán, trái phiếu, quỹ đầu tư), thì Việt Nam vẫn phụ thuộc đến 80-90% vào vốn tín dụng ngân hàng. Trong khi đó, theo TS. Đậu Anh Tuấn, số lượng doanh nghiệp đủ điều kiện niêm yết còn hạn chế, các kênh quỹ đầu tư mạo hiểm chưa phát triển, dẫn đến áp lực dồn lên hệ thống NHTM là rất lớn.

Do vậy, Nghị quyết 68 không chỉ tập trung vào tín dụng ngân hàng mà còn đề ra các giải pháp phát triển đồng bộ thị trường tài chính, bao gồm thúc đẩy phát triển các quỹ bảo lãnh tín dụng, quỹ hỗ trợ DNNVV, thị trường vốn và đặc biệt là cơ chế đánh giá tín nhiệm doanh nghiệp. Đây là công cụ quan trọng để ngân hàng có cơ sở lựa chọn khách hàng tốt mà không chỉ phụ thuộc vào tài sản đảm bảo.

Ngoài ra, việc kết nối dữ liệu giữa ngân hàng - thuế - kho bạc và các cơ quan pháp luật như định hướng trong Nghị quyết 68 sẽ giúp các NHTM tiếp cận thông tin doanh nghiệp chính xác, khách quan hơn, từ đó giảm chi phí thẩm định, tăng độ tin cậy và hiệu quả của tín dụng.

TS. Đậu Anh Tuấn (VCCI): "Việc chuyển từ hình thức cho vay có tài sản đảm bảo sang cho vay dựa trên dòng tiền là bước tiến cải cách mới".

Đổi mới để đồng hành

Thực hiện Nghị quyết 68, ngành ngân hàng nói chung và các NHTM nói riêng đã nhanh chóng hành động. Ngay sau khi nghị quyết được ban hành, Thống đốc NHNN đã ký các quyết định 2415 và 2416 để cụ thể hóa lộ trình triển khai. Theo đó, các NHTM được giao nhiệm vụ vừa mở rộng tín dụng cho khu vực tư nhân, vừa bảo đảm an toàn hệ thống, ổn định vĩ mô và kiểm soát rủi ro hiệu quả.

Một điểm mới trong triển khai Nghị quyết 68 là các ngân hàng không chỉ cung ứng vốn mà còn hỗ trợ toàn diện cho doanh nghiệp từ đào tạo, tư vấn đến cung cấp nền tảng số. VietinBank đã triển khai ứng dụng AI để thẩm định tín dụng theo dòng tiền, đồng thời tổ chức các hội thảo đào tạo về thuế, tài chính và quản trị cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Điều này không chỉ nâng cao năng lực tiếp cận vốn mà còn tạo ra mối quan hệ “cộng sinh” giữa ngân hàng và doanh nghiệp - cùng chia sẻ thông tin, rủi ro và cơ hội. Ngân hàng trở thành “người bạn đồng hành” chứ không đơn thuần là “chủ nợ”.

Bà Nguyễn Bảo Thanh Vân, Phó Tổng Giám đốc VietinBank chia sẻ: “Nghị quyết 68 không chỉ là giải pháp tình thế mà là chính sách mang tầm nhìn dài hạn. Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, từ thiết kế các gói tín dụng chuyên biệt cho doanh nghiệp SME đến đẩy mạnh số hóa, hỗ trợ tư vấn và đồng hành phát triển cùng khách hàng”.

VietinBank đang áp dụng lãi suất vay chỉ từ 5%/năm cho các doanh nghiệp nhỏ - thấp hơn cả mặt bằng lãi suất tiền gửi. Ngân hàng cũng phối hợp với các nền tảng như MISA, KiotViet để cung cấp phần mềm kế toán, bán hàng - giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị và minh bạch tài chính, từ đó tăng khả năng tiếp cận vốn.

Cùng với VietinBank, ông Nguyễn Phi Lân cho biết, nhiều ngân hàng thương mại đã chuẩn bị hàng trăm nghìn tỷ đồng cho các gói tín dụng đặc thù như: 300.000 tỷ đồng tín dụng ngắn hạn, 80.000 tỷ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa và 500.000 tỷ đồng cho vay đầu tư hạ tầng, đã có 21 ngân hàng đăng ký tham gia chương trình này.

Nguồn vốn phải chảy đúng địa chỉ” - tức vào các ngành ưu tiên, có giá trị gia tăng, vào sản xuất, nông nghiệp, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

Những thách thức phía trước

Dù đã có chuyển động tích cực, nhưng hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp vẫn đối mặt nhiều thách thức: Thứ nhất, lãi suất cho vay dù đã giảm vẫn cao hơn nhiều so với quốc tế, gây áp lực chi phí cho doanh nghiệp, nhất là với các dự án dài hạn như đổi mới sáng tạo, công nghiệp phụ trợ; Thứ hai, khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm hơn 97% doanh nghiệp cả nước vẫn rất khó tiếp cận vốn, do thiếu tài sản đảm bảo, dòng tiền yếu, hệ thống sổ sách chưa chuyên nghiệp; Thứ ba, một số chương trình như gói hỗ trợ 2% lãi suất cho chuyển đổi xanh giải ngân còn chậm, cơ chế triển khai chưa thực sự linh hoạt.

Nghị quyết 68 và các Nghị quyết liên quan đã tạo nên một khung chính sách liên hoàn, thể hiện quyết tâm rất cao của Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong việc đồng hành cùng kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, theo TS. Đậu Anh Tuấn, điều quan trọng nhất là “nguồn vốn phải chảy đúng địa chỉ” - tức vào các ngành ưu tiên, có giá trị gia tăng, vào sản xuất, nông nghiệp, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chứ không đi vào đầu cơ, tạo bong bóng tài sản.

Điều đó đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa ngân hàng, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và toàn hệ thống chính trị. Ngân hàng không thể đơn độc nếu không có hỗ trợ từ thể chế, từ cải cách thủ tục hành chính đến xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung.

Ngược lại, doanh nghiệp cũng cần chủ động nâng cao năng lực quản trị, minh bạch hóa dòng tiền và chiến lược kinh doanh bài bản. Khi đó, hệ sinh thái kinh tế tư nhân mới thực sự “cất cánh” như kỳ vọng của Nghị quyết 68.