Giá dầu, giá bạc và sự chuyển động của thị trường trú ẩn

Trong khi các nhà hoạch định chính sách còn đang bàn thảo biện pháp kiểm soát rủi ro, thì thị trường tài chính toàn cầu đã bắt đầu phản ứng: Giá dầu tăng mạnh, vàng khoảng 3.430-3.445 USD/oz, cao nhất trong khoảng 2 tháng - biểu hiện rõ của tâm lý “trú ẩn” trước khủng hoảng Trung Đông. Còn bạc - kim loại quý vừa công nghiệp vừa đầu tư - cũng có dấu hiệu tăng tốc trong nỗi lo chiến tranh và suy thoái.

Eo biển Hormuz và phản ứng “dây chuyền” thị trường dầu mỏ

Chỉ riêng khả năng Iran phong tỏa eo biển Hormuz đã làm dấy lên nguy cơ gián đoạn đến 20% nguồn cung dầu toàn cầu - tương đương hơn 17 triệu thùng/ngày. Điều này khiến các nhà đầu tư, hãng vận tải và Chính phủ không thể làm ngơ.

Sự biến động của giá dầu không chỉ phản ánh quy luật cung - cầu, mà còn là phản ứng tâm lý, tài chính và địa chính trị. Ngay cả khi chưa có đạn bắn ra eo biển, chỉ cần tín hiệu đe dọa, các hãng bảo hiểm biển lập tức tăng phí rủi ro, doanh nghiệp nhập khẩu dầu hoãn ký hợp đồng mới, các ngân hàng trung ương lo ngại vòng xoáy lạm phát quay trở lại.

Phân tích của S&P Global cho thấy, nếu Hormuz bị phong tỏa 1 tuần, có thể gây thiếu hụt từ 10-20% nguồn cung quốc tế, khiến giá dầu thô Brent có thể tăng lên 150-200 USD/thùng. Nếu kéo dài hơn 1 tháng, kịch bản giá dầu “chạm ngưỡng 300 USD” dù hiếm gặp, nhưng không thể loại trừ, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng tại Lebanon, Yemen và vùng biên Israel - Syria có thể leo thang cùng lúc.

Giá dầu tăng - chất xúc tác của kim loại quý

Lịch sử cho thấy, giá dầu và giá vàng - bạc có mối quan hệ liên đới phức tạp. Khi giá dầu tăng do khủng hoảng hoặc chiến tranh, hai luồng tác động cùng lúc xảy ra.

Về kênh lạm phát, dầu tăng giá sẽ kéo theo chi phí vận tải, sản xuất, năng lượng - từ đó đẩy lạm phát toàn cầu lên cao. Khi lạm phát tăng, nhà đầu tư có xu hướng rút khỏi các tài sản rủi ro (cổ phiếu, tiền kỹ thuật số) để chuyển sang vàng, bạc, bạch kim - vốn được xem là “hầm trú ẩn truyền thống”.

Về kênh lãi suất và tiền tệ, giá dầu tăng khiến ngân hàng trung ương khó kiểm soát lạm phát, buộc phải duy trì lãi suất cao hoặc bơm thanh khoản phòng ngừa khủng hoảng tài chính. Trong cả hai trường hợp, tâm lý phòng thủ chiếm ưu thế, thúc đẩy giá kim loại quý đi lên.

Bạc: Vừa trú ẩn, vừa rủi ro

Khác với vàng - kim loại mang tính đầu tư cao, bạc là tài sản có “hai mặt”. Cụ thể, từ 50-60% nhu cầu bạc đến từ công nghiệp: sản xuất điện tử, năng lượng mặt trời, linh kiện ô tô...; phần còn lại dùng cho trang sức và đầu tư: đặc biệt thông qua các quỹ ETF như iShares Silver Trust (SLV).

Chính vì đặc điểm này, bạc thường có độ biến động cao hơn vàng. Trong các sự kiện khủng hoảng lớn, bạc tăng nhanh hơn vàng nhưng cũng dễ bị điều chỉnh mạnh hơn, do nhu cầu công nghiệp sụt giảm nếu kinh tế rơi vào suy thoái.

Bạc tích lũy của Tập đoàn Vàng bạc đá quý Phú Quý.

Chẳng hạn trong Chiến tranh Iraq năm 2003, giá bạc tăng 4,5-5,2 USD/oz, tăng 15% trong 3 tháng; trong đợt khủng hoảng tài chính năm 2008, giá bạc giảm 17-9USD/oz, giảm 47% trong 6 tháng; hay trong tấn công Saudi Aramco năm 2019, giá bạc tăng 17,5-18,9USD/oz, tăng 8% trong 2 tuần (nguồn: Bloomberg, Kitco Historical Data).

Tình hình hiện tại: Giá bạc đã “căng dây”

Tính đến giữa tháng 6/2025, giá bạc khoảng 36,3-36,5 USD/oz, có xu hướng tăng nhẹ so với tuần trước, tiếp đà từ dòng tiền trú ẩn và kỳ vọng kỹ thuật tích cực; quỹ ETF bạc lớn nhất thế giới - SLV - ghi nhận dòng vốn vào tăng hơn 18% chỉ trong vòng 4 tuần; các công ty phân tích như Metals Focus và TD Securities đều cho rằng giá bạc còn dư địa tăng trong ngắn hạn nếu căng thẳng Trung Đông không hạ nhiệt.

Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm mà thị trường trở nên cực kỳ nhạy cảm với thông tin. Nếu có dấu hiệu Iran “xuống thang” hoặc các tuyến vận tải Hormuz được Mỹ bảo vệ chắc chắn hơn, giá bạc hoàn toàn có thể điều chỉnh 5-10% trong vài phiên, do áp lực chốt lời.

Giá dầu tăng có thể... kéo giá bạc xuống?

Có một điều nghịch lý nhưng thực tế, khi giá dầu tăng quá mạnh vì chiến tranh kéo dài, chi phí sản xuất và logistics trên toàn cầu tăng vọt. Điều này có thể khiến các nhà máy giảm sản lượng, người tiêu dùng thắt lưng buộc bụng và từ đó giảm nhu cầu bạc công nghiệp. Kết quả là giá dầu tăng cực đoan sẽ dẫn đến suy thoái kinh tế khiến nhu cầu công nghiệp bạc giảm và giá bạc có thể bị kìm hãm.

Đây là lý do vì sao bạc bị gọi là “kim loại của những tình thế nhạy cảm” - khi thị trường yên ổn, bạc tăng chậm hơn vàng; nhưng khi biến động quá mạnh, bạc lại dễ bị bán tháo hơn.

Chiến lược đầu tư nào cho kim loại quý?

Các nhà phân tích tài chính thường khuyến nghị: Giai đoạn bất ổn ngắn hạn, nên ưu tiên đầu tư vàng hơn bạc; Giai đoạn lạm phát trung hạn, có thể phân bổ tỷ trọng vào bạc do kỳ vọng tăng trưởng nhu cầu công nghiệp hồi phục; Giai đoạn hậu khủng hoảng, bạc thường có hiệu suất vượt trội khi kinh tế toàn cầu bắt đầu phục hồi.

Những ai quan tâm đến đầu tư kim loại quý dài hạn hoàn toàn có thể theo dõi giá bạc quốc tế thông qua các kênh như Bloomberg, Investing.com hoặc ETF ngoại tệ.

Phong tỏa eo biển Hormuz là một “thiên nga đen” của thị trường dầu mỏ và hàng hóa toàn cầu. Trong môi trường như vậy, kim loại quý là công cụ phòng thủ hữu hiệu, nhưng không hoàn toàn miễn nhiễm với rủi ro kinh tế thực. Đặc biệt với bạc - một tài sản “nửa trú ẩn, nửa công nghiệp” - nhà đầu tư cần theo sát cả diễn biến địa chính trị lẫn dữ liệu sản xuất công nghiệp toàn cầu.

Giống như chiến lược sống sót giữa “cơn bão”, giữ bạc trong danh mục đầu tư là điều cần thiết, nhưng hãy biết rõ “nơi trú ẩn” hôm nay có thể sẽ là gánh nặng nếu bạn không kịp rút lui khi “trời quang”.

Còn nếu bạn tích lũy bạc như một tài sản lâu dài 10 năm, 20 năm cho con cháu mai này, thì không có gì cần âu lo cả.