Tác phẩm Ký sự “Lần đầu Field Balancing: Khi rung động dạy tôi trưởng thành”

Bài ký sự của một kỹ sư bảo trì tại Nhà máy Đạm Phú Mỹ, về lần đầu tiên thực hiện cân bằng động tại hiện trường cho bơm cao áp quan trọng. Câu chuyện chân thực về hành trình vượt qua giới hạn bản thân để giải quyết một thách thức kỹ thuật.

***

Bước chân đầu tiên

“Vạn sự khởi đầu nan” - câu nói xưa cũ nhưng luôn đúng. Đặc biệt đúng với tôi vào năm 2013, khi lần đầu tiên được giao thực hiện một trong những kỹ thuật khó nhất trong ngành bảo trì: field balancing.

Hình 1: Bơm 20P1001B tại hiện trường.

Khi ấy, tôi chỉ là một kỹ sư trẻ, mới hơn một năm kinh nghiệm, chưa từng trực tiếp chạm vào những thiết bị lớn như bơm 20P1001AB - bơm nước cao áp 225 barg, quay ở tốc độ 7.900 vòng/phút, thuộc hàng quan trọng nhất của Nhà máy Đạm Phú Mỹ. Sau đợt đại tu đầu tiên của thiết bị này với sự hỗ trợ từ chuyên gia Ebara, máy vẫn không thể vận hành ổn định vì rung động quá cao. Đội ngũ sửa chữa đã thử nhiều cách, kể cả mời dịch vụ bên ngoài cân bằng tại chỗ, nhưng tất cả đều thất bại.

Đúng lúc đó, tôi đang nghỉ dưỡng bệnh thì nhận được cuộc gọi từ anh Đông - Trưởng Phòng Kỹ thuật. Sau vài câu hỏi thăm, anh nhẹ nhàng giao cho tôi một nhiệm vụ: “Em tìm hiểu giúp anh về cân bằng động tại hiện trường, thử xem có khả thi không?”

Tôi bất ngờ. Tôi chưa từng học về cân bằng động một cách bài bản, lại càng chưa có kinh nghiệm thực tế. Nhưng tôi không từ chối. Đó là sự khởi đầu.

Học từ Google và tạp chí kỹ thuật

Tôi bắt đầu tìm hiểu bằng cách đơn giản nhất: lên Google. May mắn, tôi tìm được một bài báo khoa học mô tả khá chi tiết phương pháp cân bằng một mặt phẳng sử dụng tín hiệu biên độ và pha rung động. Với người từng làm thì đó có lẽ chỉ là kiến thức cơ bản. Nhưng với tôi lúc ấy, nó giống như phao cứu sinh giữa biển - đọc từng dòng, dịch từng đoạn, cố gắng hiểu từng khái niệm.

Tôi ghi lại những điểm cốt lõi trong một báo cáo sơ bộ gửi anh Đông:

1. Có chắc là mất cân bằng động? Vì nếu rung động do nguyên nhân khác, mọi cố gắng cân bằng đều vô ích.

2. Khối lượng thử là bao nhiêu? Một thiết bị tốc độ cao như 7.900 rpm, chỉ vài gram cũng có thể tạo chênh lệch lớn.

3. Đặt ở đâu? Nếu vị trí lắp sai, rung không giảm mà còn tăng.

4. Tính toán correction weight như thế nào? Câu hỏi lớn nhất: Pha rung quy ước thế nào? Xoay theo chiều nào? Áp dụng toán học vector ra sao?

Thuyết phục Ban lãnh đạo: Một bài kiểm tra niềm tin

Khi tôi đi làm lại, anh Đông bảo: “Em thử trình bày với anh Cường (Giám đốc Nhà máy) xem sao”.

Hình 2: Sơ đồ vector được sử dụng để tính toán cho lần field balancing.

Tôi bước vào phòng họp, cạnh bảng trắng, tay cầm bút lông - lần đầu tiên đứng trước lãnh đạo để trình bày một kỹ thuật mà mình chỉ mới học qua lý thuyết và vài bài viết.

Tôi nói về rung động, về phương pháp đặt khối lượng thử tại khớp nối, về cách tính góc pha và vector. Kết thúc phần trình bày, tôi chờ phản hồi. May mắn, anh Cường gật đầu: “Em cứ thử, nhưng phải hết sức thận trọng”.

Cân bằng thật sự: Thử, sai, rồi thành công

Tôi chọn khối lượng thử 13.25g, góc pha 165^o, chêm tại khớp nối - vị trí thuận lợi nhất để thao tác. Nhưng khi khởi động, bơm lập tức trip vì rung quá cao. Tôi hoảng hốt. Nhưng trấn tĩnh lại: đó là dữ liệu quan trọng để phân tích tiếp.

Từ thông tin pha và biên độ trước - sau, tôi áp dụng công thức vector để tính khối lượng correction 8.53g tại góc 200^o. Lần chạy kế tiếp, độ rung giảm rõ rệt, máy khởi động thành công và vận hành ổn định.

Hình 3: Trend độ rung về ngưỡng chấp nhận và ổn định.

Tôi thở phào, như trút được cả tấn gánh nặng. Trong đầu tôi vẫn còn hàng loạt câu hỏi chưa chắc chắn, nhưng thực tế đã xác nhận: phương pháp đúng và tôi đã đi được bước đầu tiên.

Bài học không quên

Tôi vẫn nhớ cảm giác lúc đó - vừa mừng, vừa không dám tin mình đã làm được. Có lẽ vì vậy, tôi càng biết ơn những anh lớn đã cho tôi cơ hội thử sức, dù tôi chỉ là một “tay mơ”.

Giờ đây, cân bằng động không còn là thử thách quá khó. Nhưng chính bước đi đầu tiên ấy đã mở ra cho tôi một hành trình nghề nghiệp mới - tự tin hơn, hiểu sâu hơn và trân trọng hơn những rung động đầu đời của một kỹ sư trẻ.

Ghi chú: Field balancing là kỹ thuật cân bằng động tại hiện trường, sử dụng tín hiệu rung động thực tế để tính toán và hiệu chỉnh khối lượng mất cân bằng. Việc xác định đúng nguyên nhân rung, chọn vị trí và giá trị khối lượng chêm là yếu tố then chốt quyết định thành công.

Ngô Văn Định

Mã tác phẩm: 14-KS-NVD-0001